پیش از این در یادداشت “تعریف انواع هاب (مراکز) لجستیکی“ به شرح کامل مراکز لجستیکی و انواع آن پرداختیم. اگر به خاطر داشته باشید در آن یادداشت، مفهوم شهر لجستیکی به عنوان یکی از مراکز لجستیکی معرفی شد. در این مقاله قصد داریم تا به شرح کامل شهر لجستیکی و ویژگی‌های آن بپردازیم.
شهر لجستیک چیست؟
شهرهای لجستیک را می‌توان دروازه‌های لجستیکی کشور دانست. این مراکز به دلیل نیاز به ارائه خدمت به جریان‌های بار با حجم‌های بسیار بالا در سطح بین‌المللی، نیاز به دارا بودن طیف گسترده‌ای از خدمات و دسترسی‌های حمل‌ونقلی پرظرفیت هستند. حجم بالای عملیات در این مراکز نیاز به سرمایه‌گذاری بسیار بالا برای عبور چند ده میلیون تن بار را ضروری می‌نماید. ارتباط زمینی، دریایی و هوایی با مراکز تولید و جذب بار بین‌المللی در داخل و خارج از مرزها نیز از الزامات شهرهای لجستیک است. شهرهای لجستیک می‌توانند مجموعه‌ای از سایر مراکز لجستیک در سطوح دیگر باشند. با این توضیحات می‌توان تعریف شهر لجستیک را به صورت زیر عنوان نمود:
“مرکز لجستیکی که با بالاترین سطح عملکردی، حیطه فعالیت و گستره غالباً بین‌المللی صادرات، واردات، ترانزیت و صادرات مجدد)، به عنوان دروازه اصلی کشور فعالیت می‌کند و با دارا بودن منطقه آزاد با منطقه ویژه اقتصادی و دسترسی به حداقل ۳ شیوه حمل‌ونقل نقشی اساسی در حمل‌ونقل و تجارت دارد.”
به دلیل جدید بودن مفهوم شهر لجستیکی، تعاریف زیادی برای آن ارائه نشده‌است. در یکی از منابع، شهر لجستیکی چنین تعریف شده است: “یک شهر لجستیکی یک تمرکزیافتگی جغرافیایی است که با یک دروازه تجارت جهانی مرتبط بوده و شامل مجموعه‌ای از زیرساخت‌های لجستیکی است”.
در تعریف فوق شهر لجستیکی را مجموعه‌ای از تعدادی پایانه، فرودگاه‌ها، بندر، دهکده بار و مواردی از این قبیل دانسته‌اند که در یک محدوده جغرافیایی به صورت شبکه‌ای یکپارچه با یکدیگر در ارتباط هستند، دیده شده است.
ویژگی‌های شهر لجستیکی
از ویژگی‌های مهم این هاب‌ها می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:
- قرارگیری شهرهای لجستیکی در مناطق آزاد
- پشتیبانی از کامل‌ترین شکل حمل‌ونقل چندوجهی و ایجاد یکپارچگی کامل بین سیستم‌های حمل‌ونقل (دریایی، زمینی و هوایی)
- قابلیت ارائه کامل‌ترین طیف خدمات لجستیکی و خدمات ارزش افزوده شامل جابجایی، ذخیرهسازی، پردازش محصولات، بسته‌بندی، تولید سبک و مونتاژ
- هاب ترانزیتی بین‌المللی (شهر لجستیکی) برای انتقال کالای بین قارهای، هاب توزیع بین‌المللی برای شرکتهای جهانی جهت ذخیرهسازی و توزیع کالا در مناطق مختلف جهان.
به طور کلی به دلیل وجود تجهیزات انبارش، انتقال، پردازش و توسعه کالا در شهرهای لجستیکی، کالاها از مناطق مختلف جهان به شهر لجستیکی وارد شده و پس از فعالیت‌هایی همچون تفکیک کالاها، بسته بندی و حتی فعالیت‌هایی که موجب ارزش افزوده برای کالا می‌شوند، به بازارهای مصرف در اقصی نقاط دنیا صادر می‌شوند.